W systemie edukacji od dawna funkcjonuje praktyka oceniania uczniów jako narzędzia służącego do mierzenia ich postępów i osiągnięć. Jednakże, zastanawiające jest, czy ta forma oceniania naprawdę sprzyja rozwojowi uczniów, czy może czasem działa jako czynnik ograniczający. Wiele osób uważa, że ocenianie może mieć negatywny wpływ na rozwój uczniów, z kilku powodów.
Po pierwsze, ocenianie skupia się często na wynikach końcowych, na zdawaniu egzaminów i uzyskaniu wysokich ocen. To prowadzi do zaognienia presji i stresu u uczniów. Gdy kursanci są zbyt skoncentrowani na uzyskiwaniu dobrych wyników, mogą tracić z oczu prawdziwą wartość nauki. Wymaga się od nich zapamiętywania faktów i formułek, zamiast skupiania się na zrozumieniu i rozwijaniu umiejętności krytycznego myślenia. Stres związany z ocenianiem może prowadzić do niezdrowej rywalizacji między uczniami, a także do obniżenia samooceny i motywacji do nauki.
Po drugie, ocenianie często wpływa na motywację uczniów. Uczeń, który otrzymuje niskie oceny, może czuć się gorszy i zniechęcony, a co za tym idzie, stracić wiarę we własne możliwości. Zamiast skupiać się na uczeniu się dla samej przyjemności poznawania nowych rzeczy, uczniowie mogą się uczyć tylko po to, aby uzyskać lepsze oceny. To może prowadzić do powierzchownej nauki i braku zainteresowania pogłębianiem wiedzy w danej dziedzinie.
Po trzecie, ocenianie może ograniczać kreatywność i eksperymentowanie. Często istnieje tylko jedna „poprawna” odpowiedź na pytanie egzaminacyjne, co może skutkować uproszczeniem procesu myślowego i brakiem możliwości wyrażenia własnych pomysłów. Uczeń może czuć się zniechęcony do eksploracji alternatywnych rozwiązań lub podejścia, które nie jest zgodne z tym, czego nauczyciel oczekuje. Ocenianie często premiuje konformizm, a nie innowacyjność.
Wreszcie, ocenianie może prowadzić do szufladkowania uczniów i ograniczania ich potencjału. Uczniowie są oceniani na podstawie standardowych testów i ocen, które niekoniecznie odzwierciedlają ich indywidualne talenty, zdolności czy zainteresowania. Może to prowadzić do nieprawidłowego oszacowania ucznia i jego możliwości rozwoju w innych dziedzinach, które nie są objęte oceną.
Warto zastanowić się nad alternatywnymi sposobami oceniania, które mogą bardziej sprzyjać rozwojowi uczniów. Na przykład, oparte na projektach zadania, samoocena, formative assessment czy ocenianie kompetencji mogą dawać uczniom większą swobodę i możliwość wykazania się w różnorodnych obszarach. Ważne jest również tworzenie atmosfery wspierającej, w której uczniowie czują się bezpieczni i zachęcani do eksperymentowania, zadawania pytań i zgłaszania wątpliwości.
Wnioskiem jest, że ocenianie uczniów może mieć negatywny wpływ na ich rozwój. Koncentracja na wynikach końcowych, stres związany z ocenianiem, ograniczanie kreatywności i brak indywidualnego podejścia do uczniów to tylko niektóre z problemów związanych z tym podejściem. Warto podjąć dyskusję na temat alternatywnych metod oceniania, które bardziej wspierają rozwój uczniów i pozwalają im wykorzystać swój pełny potencjał.